Gdy przyrzeczenia już nie wystarczają, czyli jak leczyć się z uzależnień. 

UZALEŻNIENIE jest chorobą chroniczną, postępującą, charakteryzującą się utratą kontroli nad substancją odurzającą oraz powodującą trudności w utrzymaniu dłuższej/trwałej abstynencji.

Wystarczy, że sobie powiem NIE !

Wiele osób (oraz ich rodzin) będących na różnych etapach uzależnienia sądzi, że wystarczy tylko silna wola i dobre chęci, aby uporać się z piciem lub braniem narkotyków: “Tym razem przyrzekam to już ostatni raz, więcej się nie napiję/naćpam. Dajcie mi jeszcze jedną szansę i uwierzcie, że potrafię się kontrolować” itp. Najbliżsi przyjmują składane obietnice, ciesząc się, że nareszcie zmądrzał/zmądrzała. Pozorny spokój i euforia trwają kilka godzin, dni lub tygodni i pomimo składanych obietnic po raz nie wiadomo który mamy przed sobą odurzonego człowieka próbującego udowodnić, że to wszystko nasza wina, ale następnym razem to on/ona sobie poradzi.

Wiele rodzin/przyjaciół osób uzależnionych zbyt długo bierze udział w tej niebezpiecznej grze. Przyczyniają się nieświadomie do pogłębiania nałogu i potęgowania cierpień chorego i ich samych. W uzależnieniu od jakichkolwiek substancji odurzających motywacja do zerwania z nałogiem jest ważnym, ale niewystarczającym elementem do opanowania choroby. Wyobraźmy sobie pacjenta z gruźlicą, cukrzycą lub jakąkolwiek inną chroniczną chorobą próbującego zatrzymać jej rozwój silną wolą i przyrzeczeniami.

Jak leczy się z uzależnienia?

Najefektywniejszą metodą leczenia wszelkiego typu uzależnień jest terapia grupowa oparta na programie 12 Kroków Anonimowych Alkoholików, zmodyfikowanym obecnie dla potrzeb pacjentów cierpiących na inne kompulsywne zachowania (używanie narkotyków, gambling, seks, Internet) W trakcie terapii osoba uzależniona określa zaawansowanie swojej choroby, dociera do prawdziwych, często zepchniętych do podświadomości niezaspokojonych potrzeb i emocji, które próbował stłumić odurzając się. Z pomocą profesjonalistów prowadzących terapię oraz uczestników grupy odkrywa w sobie wszystkie zasoby, które obecnie będą pomocne w odbudowie abstynencji. Każdy uczestnik wnikliwie określa i uczy się panować nad tymi cechami lub sytuacjami, które zagrażają trzeźwieniu. Uczy się technik niezbędnych przy zapobieganiu nawrotom choroby. Ponadto w trakcie terapii pacjenci poznają szereg medycznych aspektów swojej choroby, pomagających im lepiej ją zrozumieć i opanować.  Nieodłącznym elementem terapii uzależnień jest uczestniczenie pacjenta w grupach wsparcia np. Anonimowi Alkoholicy/Narkomani.

Czy z uzależnienia można się wyleczyć?

Niestety nie! Jest to chroniczna choroba (podobnie jak np. cukrzyca) polegająca na trwałej utracie kontroli nad używaniem substancji odurzającej. Kontroli raz utraconej przez organizm nie umiemy jeszcze regenerować. Natomiast potrafimy skutecznie pomóc osobie uzależnionej zahamować rozwój tej śmiertelnej choroby poprzez efektywne sposoby utrzymywania abstynencji. Uzależnieni dożywają w szczęściu i zdrowiu sędziwych lat pod warunkiem przestrzegania specjalnego trybu życia: całkowitej abstynencji od jakichkolwiek środków odurzających.

Czy kilkudniowe odtrucie (tzw. detox) wystarczy do utrzymania trwałej abstynencji?

Nie. Samo odtrucie nie zahamuje uzależnienia. Odtrucie jest szczególnie wskazane w przypadku problemów z alkoholem lub heroiną. Polega na medycznym oczyszczeniu organizmu z substancji odurzających i doprowadzenie pacjenta do stabilnej kondycji fizycznej i psychicznej umożliwiającej dalszą terapię. Odtrucia prowadzone są w szpitalach. Jednak bez rozpoczęcia natychmiast intensywnej terapii odtruty pacjent w przeciągu kilku godzin lub dni wraca do nałogu.

Jak długo trwa terapia uzależnień?

Długość, rodzaj i intensywność terapii są indywidualnie określana dla każdego pacjenta. Przyjmujemy, że największe szanse na utrzymanie trwałej trzeźwości ma osoba uczestnicząca w terapii i grupach wsparcia przynajmniej przez pierwszy rok swojej abstynencji.

Zróżnicowana jest też intensywność programów terapeutycznych np. wielomiesięczne programy rezydencyjce (pacjenci cały czas przebywają na terenie ośrodka), krótsze-kilkotygodniowe programy, po których pacjenci referowani są na terapię ambulatoryjną (tzw. dochodzenie). Niezbędny jest udział osoby uzależnionej w spotkaniach Anonimowych Alkoholików/Narkomanów.

Ważnym elementem leczenia uzależnień młodzieży i dorosłych jest część terapii, w której uczestniczy rodzina/najbliżsi.

Jakie są koszty terapii?

Zapytajmy inaczej: Jakie są koszty rozwijającego się uzależnienia rujnującego zdrowie, życie uzależnionego i jego/jej najbliższych?

 Z uwagi na ekonomiczny kryzys stanie Illinois ograniczona jest lista programów oferujących bezpłatne leczenie dla młodzieży/dorosłych. Zdarza się, że nie wszystkie ubezpieczenia pokrywają takie serwisy. Jest jednak grupa ośrodków rezydencyjnych i ambulatoryjnych oferujących niską odpłatność (tzw. sliding scale) naliczaną w zależności od dochodów pacjenta lub jego rodziny. Spotkania Anonimowych Alkoholików/Narkomanów są bezpłatne. Udział pacjenta w każdej formie terapii jest anonimowy, więc nie ma żadnego powodu do obaw o tzw. „popsuty rekord” w momencie podjęcia leczenia.

Czy w przypadku palenia marihuany potrzebna jest terapia?

Bezwzględnie tak. Marihuana jest niebezpiecznym narkotykiem, popularnym wśród dzieci i młodzieży. Zainteresowanych zachęcam do przeczytania wcześniejszego artykułu pod tytułem, „Dlaczego nie marihuana”. Marihuana powoduje uzależnienie psychiczne z prawdopodobieństwem powikłań psychicznych np. depresją, schizofrenią. Osoba pragnąca przestać palić marihuanę powinna uczestniczyć w dobranej do swojego poziomu uzależnienia formie terapii. Zdarza się, zwłaszcza w przypadku młodzieży, że ich uzależnienie od marihuany jest na tyle głębokie, że wymaga długotrwałego programu rezydencyjnego.

Małgorzata Olczak