KILKA SŁÓW NA TEMAT NERWIC

 W dzisiejszym świecie nabrzmiałym od tragicznych wydarzeń, nieoczekiwanych sytuacji oraz szalonego pędu w codziennym życiu coraz trudniej jest zachować spokój i równowagę emocjonalną. Statystycznie w Stanach Zjednoczonych około 16% dorosłych i 25% nastolatków doświadcza symptomów nerwicy o rożnym stopniu nasilenia.

 Najbardziej klasycznym jest następujący podział zaburzeń nerwicowych:

  • Nerwica lękowa Uogólniona (Generalized Anxiety): charakteryzuje się ciągłym lub nawracającym stanem niepokoju, napięcia, obaw, który otrzymuje się niezależnie od tego co dzieje się dookoła osoby doświadczającej leku.

  • Ataki paniki (Panic Disorder): objawia się nagłymi i powtarzającymi się epizodami silnego strachu z współwystępującymi nieprzyjemnymi dolegliwościami fizycznymi jak: nagle zmiany pracy serca, ucisk w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu, zawroty głowy. Często są mylone z objawami zawału serca, ale na szczęście nie zagrażają w żaden sposób naszemu życiu- jakkolwiek odczucia bywają bardzo nieprzyjemne.

  • Nerwica Pourazowa (Post Traumatic Disorder- PTSD): najczęściej jest reakcją na przeżytą lub obserwowana ciężka/tragiczną sytuację (traumę), ma charakter nawracający zwłaszcza w sytuacjach, które nawet w minimalnym stopniu zawierają elementy przypominające traumatyczne wydarzenie.

  • Fobie Społeczne (Social Anxiety): charakteryzują się silnym niepokojem, któremu czasem mogą towarzyszyć ataki paniki o rożnym nasileniu. Objawy te pojawiają się w sytuacjach związanych z przebywaniem w grupie lub wykonaniem jakiejkolwiek czynność w miejscach publicznych (wzięcie udziału w dyskusji, spotkania towarzyskie, nawiązywanie kontaktów społecznych).

  • Nerwica Natręctw (Obsesive Compulsive Disorder- OCD): czasami prezentowana jest jako osobny rodzaj zaburzeń nerwicowych. Polega na pojawianiu się niechcianych, intensywnych i niepokojących myśli (obsesji), które osoba doświadczającą OCD próbuje zneutralizować zrachowaniami, które również maja charakter niechcianych, wstydliwych i nielogicznych kompulsji (wielokrotne sprawdzanie, czyszczenie, robienie czegoś według sztywnych rytuałów, nieproduktywne rozmyślanie, często mające związek z myślami- „A co, jeżeli/What if” w jez. angielskim określane jako Ruminations.

  • Hipochondria: nieustający niepokój o stan własnego zdrowia lub kondycję innych osób. Odczuwany niepokój o stan zdrowia wywołuje symptomy napięcia, które interpretowane są przez osobę z tym typem nerwicy jako poważne choroby. Jednak doświadczane symptomy nie maja żadnego podłoża medycznego.

Zaburzenia nerwicowe podobnie jak depresyjne maja związek z kilkoma współwystępującymi czynnikami, a są nimi: genetyczne predyspozycje dziedziczone po przodkach, wrażliwszy typ układu nerwowego (anatomiczna predyspozycja) oraz doświadczane w życiu sytuacje, zwłaszcza te mające miejsce w dzieciństwie.

Za poziom odczuwanego niepokoju/frustracji w naszym mózgu odpowiedzialny jest obszar limbiczny (Limbic System). Osoby skłonne do zaburzeń nerwicowych mają nadmiernie wrażliwy/nadaktywny niewielki obszar tego systemy zwany Ciałkiem Migdałkowym (Amygdala). Jest to część w mózgu, która (w największym skrócie mówiąc) przyłącza konkretne uczucia (na przykład niepokój, zdenerwowanie, radość) do konkretnych sytuacji, które poprzez myśli są interpretowane w naszym przednim płacie mózgowym (ośrodek myślenia). Amygdalę można przyrównać do systemu alarmowego w samochodzie, który włącza się w sytuacji konkretnego niebezpieczeństwa, jednak sami wiemy, że w niektórych pojazdach alarm włącza się praktycznie bez powodu. Poniższa ilustracja prezentuje nam części mózgu zaangażowane w doświadczanie nadmiernego, a czasem nierealnego niepokoju:

 

Zaburzenia nerwicowe są w wysokim stopniu wyleczalne, zwłaszcza jeżeli odpowiedni typ terapii rozpocznie się we wczesnej fazie rozwoju tego zaburzenia. Podobnie jak przy innych formach zaburzeń nastroju (mood disorders), nerwice leczy się najefektywniej metodami terapii Poznawczo- Behawioralnej (Cognitive Behavioral Therapy- CBT). Konkretne techniki/ćwiczenia dobierane są przez terapeutę indywidualnie do rodzaju i nasilenia symptomów doświadczanych przez pacjenta. Celem jest nabycie umiejętności w rozpoznawaniu myśli, które są źródłem niepokoju, a następnie przejście wraz z terapeutą przez dosyć skomplikowany proces zastępowania niepokojących myśli ich logicznymi alternatywami, oraz rozwiniecie umiejętności interpretowania rzeczywistości na co najmniej kilka racjonalnych (nie dramatycznych) sposobów.

 W przypadku występowania symptomów fizjologicznych typowych dla ataków paniki, duży nacisk w terapii kładziony jest na metody relaksacyjne oraz Mindfulness (skupianie uwagi na chwili obecnej). W przypadku bardzo nasilonych symptomów nerwicy lub jej zaawansowanego stadium potrzebne są nieraz środki farmakologiczne. Jednak nigdy leki nie powinny być jedyna forma leczenia, gdyż działają one tylko na symptomy, a nie usuwają przyczyn choroby (podobnie jak środki przeciwbólowe nie wylecza psującego się zęba).

 Udział w terapii zaburzeń nerwicowych jest fascynującym procesem dla pacjenta jak również i jego najbliższego otoczenia. Wspólnie wchodzimy w głąb naszego mózgu, ucząc się poprzez właściwie dobrane ćwiczenia kierować reakcjami naszego przedniego płata mózgowego (Frontal Lobe/Cortex) i Amygdali (Ciałko Migdałkowe). A przy tym w zupełnie naturalny sposób (bez chemii i skalpela) naprawiamy funkcjonowanie naszego mózgu i odzyskujemy kontrole nad jakością własnego życia.


Malgorzata Olczak